Over discipline en de motie van afkeuring

Op de ledenvergadering van 20 november is een motie aangenomen die de ROOD-bestuursleden die ook lid zijn van het Communistisch Platform (CP) afkeurt vanwege een gebrek aan transparantie over de interne organisatiediscipline van CP. Ook roept de motie op om de CP-discipline te laten varen zolang ze niet als CP-lid zijn verkozen in het ROOD-bestuur. In dit stuk willen we namens de vijf CP-leden in het ROOD-bestuur op reflecteren op wat die discipline nou precies is, hoe we daar in het verleden mee zijn omgegaan en hoe we de aangenomen motie gaan uitvoeren. Omdat de situatie vrij complex is en veel achter de schermen is gebeurd willen we eerst wat dingen kort ophelderen.

Wat is discipline?

Kort gezegd komt discipline erop neer dat je de regels van de organisatie volgt en gemaakte besluiten gezamenlijk uitvoert, ook als je het er niet mee eens bent. Het idee is dat je als organisatie samen meer bent dan een groep van losse individuen: door jezelf te organiseren kan je samen besluiten maken en regels afspreken die je vervolgens met z’n allen uitvoert, daardoor sta je sterker. Zo bepalen de statuten van ROOD bijvoorbeeld ook dat een lid geroyeerd kan worden ‘wanneer een lid in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging handelt of nalaat’. Nu zullen we hiervoor niet snel iemand royeren maar het uitgangspunt is wel dat we afspraken en besluiten nakomen. 

Wat zijn facties?

Dat je besluiten gezamenlijk uitvoert wil natuurlijk niet zeggen dat je het altijd met elkaar eens bent. In elke groep mensen ontstaan vanzelf meningsverschillen en dat is ook juist goed: alleen door inhoudelijke discussie kunnen we samen tot de beste besluiten komen. 

Binnen de meeste politieke organisaties ontstaan daarom vanzelf bepaalde stromingen: mensen die het vaker met elkaar eens zijn over bepaalde punten. Vaak zoeken die mensen elkaar informeel op om van gedachten te wisselen of bepaalde voorstellen samen in te dienen. Dat kan ook op een formelere manier, door jezelf bijvoorbeeld publiek bekend te maken zodat andere mensen je makkelijker kunnen vinden. Dan noem je het meestal een tendens. Daarnaast is het mogelijk om je sterker te organiseren, met een eigen discipline. Dit is een factie. 

Facties, tendensen en vormen van informeel samenkomen kunnen in allerlei vormen voorkomen: over één bepaald voorstel, over een specifiek thema of op basis van een volledig programma. Binnen ROOD geldt op dit moment dat al deze vormen zijn toegestaan. Binnen de SP is dit bijvoorbeeld niet het geval: daar wordt elke vorm van groepsvorming gewantrouwd en werd eerst CP, later het Marxistisch Forum en ROOD bestempeld tot ‘politieke partij’ waarna leden werden geroyeerd. 

Wat is het Communistisch Platform?

Het Communistisch Platform is een organisatie die zich inzet voor marxistische politiek. Het is een platform en geen partij: dat wil zeggen dat CP actief is in de arbeidersbeweging om mensen te overtuigen van een communistisch programma. Dat gebeurt door middel van artikelen, scholingen en interventies in de beweging zelf. CP’ers zijn daarom ook actief in ROOD. Omdat het niet alleen een jongerenorganisatie is zitten er ook niet-ROOD-leden bij CP. Het is daarom meer dan alleen een factie binnen ROOD, maar valt er wel mee te vergelijken.

Hoe zit het met de discipline van CP?

Het Communistisch Platform hanteert als organisatie discipline. Ook hier komt dat neer op het gezamenlijk uitvoeren van gemaakte besluiten en het volgen van de regels van de organisatie. Zie daarvoor ook de statuten van CP. Deels komt dit neer op zaken als het betalen van contributie of aanwezigheid bij en deelname aan vergaderingen. Op een paar gebieden heeft dat ook invloed op ROOD en het handelen van ROOD-bestuursleden die lid zijn van CP. Hieronder geven we een overzicht van die besluiten en afspraken:

• Het CP-programma: een voorwaarde voor lidmaatschap van CP is dat je het programma accepteert als gezamenlijke basis van handelen. Als bestuursleden onderschrijven we overigens toch al vrijwel het gehele programma, anders zouden we ons ook niet aan hebben gesloten bij CP.
• De resolutie Een Revolutionaire Jongerenorganisatie met een visie op de transformatie van ROOD, aangenomen in juli 2020.
• De resolutie Discipline en ROOD, aangenomen in september 2021.
• CP’ers in het ROOD-bestuur leggen hun kandidatuur en programma voor aan CP en doen ook verslag.
• Overige besluiten van het CP-bestuur tussendoor, meestal naar aanleiding van een ‘interventie-overleg’ met andere CP’ers. Dat kan het steunen van bepaalde voorstellen inhouden of het breder uitdragen van een bepaalde lijn.

Bij deze punten is het wel van belang dat we als CP’ers natuurlijk steeds de democratie binnen ROOD volgen: als ergens discipline op zit maar dit wordt verworpen dan doen we dat uiteraard niet alsnog. De discipline ziet op de inbreng en/of het stemmen en niet op de uitvoering. 

Hoe ging dit in de praktijk?

In november 2020 hebben zich drie CP-leden gekandideerd voor het ROOD-bestuur: Arina, Robin en Olaf. Onze kandidatuur en programma is eerst voorgelegd aan het aggregaat van CP: dit programma was een uitgewerkte versie van de resolutie over een revolutionaire jongerenorganisatie. Toen later de heksenjacht in de SP begon en de eerste kandidaat geroyeerd werd maakten we ook afspraken over de te volgen strategie mochten we verkozen worden en de SP ROOD zou willen afstoten als jongerenorganisatie: wij zijn tegen splitsing, starten een fundraiser, blijven ROOD beschouwen als de legitieme jongerenorganisatie van de SP en werken tegelijkertijd aan de hervormingen die we in ons programma hadden staan. Hier zijn we vervolgens ook mee aan de slag gegaan, maar in aangepaste vorm omdat ROOD in de eerste plaats niet volledig was afgestoten

In januari 2021 zijn er opnieuw enkele besluiten genomen na een interventie-overleg. Op voorstel van de ROOD-bestuursleden is besloten om gezamenlijk in te zetten op een dispensatieregeling in de statuten waarin niet-SP’ers toch lid mochten worden van ROOD met toestemming van het bestuur. Ook zijn enkele eisen voor herintrede in de SP geformuleerd: organisatorische onafhankelijkheid, controle over de financiën, publicatierecht en recht op eigen standpunt als organisatie en dat ROOD voorstander mag blijven van het recht om jezelf op meningen te organiseren binnen de SP. De dispensatieregeling is ingediend en aangenomen op de ledenvergadering van 21 februari 2021 en de punten over herintrede zijn grotendeels overgenomen in het op diezelfde ALV aangenomen document Naar een vruchtbare samenwerking. 

Voorafgaand aan die ledenvergadering is er ook besloten om stemdiscipline te leggen op verschillende voorstellen (zie voor de voorstellen ook verslag van die vergadering): steun voor Jelle en Ties als kandidaten, wijzigingsvoorstel 1 en het document zelf van Naar een vruchtbare samenwerking, de specifieke variant van de dispensatie en voor de motie van afkeuring over het buitensluiten van contributievoorstellen. Deze discipline gold voor alle CP’ers, dus ook voor bestuursleden. Ties, ook een CP’er, is op deze vergadering verkozen in het ROOD-bestuur. Zijn kandidatuur en programma zijn voorgelegd en goedgekeurd door het CP-bestuur.

Later is er weer een interventie-overleg georganiseerd op verzoek van ROOD-bestuursleden over mogelijke strategieën voor ROOD nadat de commissie Kooiman uitspraak zou doen. Na overleg met ROOD-bestuursleden had het CP-bestuur een besluit genomen die grotendeels overeenkwam met de geplande strategie van de ROOD-bestuursleden, behalve dat in het CP-besluit werd benadrukt dat onderhandelingen met de SP alleen plaats zouden moeten vinden met open notulen, inzichtelijk voor ROOD-leden. Kort daarna zijn er toch onderhandelingen geweest tussen het ROOD-bestuur en de SP zonder dat hierbij open notulen waren: we hadden ROOD-leden alleen geïnformeerd over hoe die onderhandelingen gingen op het politiek café wat daarop volgde. Vervolgens zijn we door het CP-bestuur aangesproken op het breken van de discipline.

Ook in de aanloop naar de ALV van afgelopen juni zijn besluiten gemaakt door het CP-bestuur. Voor de bestuursverkiezingen hadden we besloten om samen met Jelle een nieuw programma te schrijven in het verlengde van Een nieuwe koers, het programma van de CP’ers van november 2020. Het eerste concept hiervan is besproken op een interventie-overleg waar er kritiek ontstond dat het niet politiek genoeg was, iets dat wijzelf ook onderschreven. Vervolgens hebben we het in overleg met Jelle weer aangepast en verbeterd: dat resulteerde tot het programma Door met ROOD. Ook lag er weer discipline op verschillende voorstellen op de ALV te steunen (de voorstellen zelf zijn te vinden in het verslag): het voorstel voor progressieve contributie, de resolutie Oriëntatie op de SP en de twee wijzigingsvoorstellen daarop, de statutenwijzigingen voorgesteld door het ROOD-bestuur, de statutenwijziging over afschaffen van supermeerderheden, de motie over een politieke basis en oriëntatie voor ROOD en steun voor alle kandidaten voor het ROOD-bestuur. Over de ledenvergadering in november zijn geen besluiten gemaakt. 

Los van deze interventie-overleggen en verschillende besluiten functioneerden we als ‘normale’ bestuursleden. We hebben ROOD-bestuursoverleggen niet als CP’ers samen voorbesproken of met het CP-bestuur gecoördineerd. Wel stuurden we af en toe verslagen naar het CP-bestuur over de situatie in ROOD. Binnen het ROOD-bestuur waren meningsverschillen tussen CP’ers onderling vaak groter dan tussen de CP’ers en niet-CP’ers. 

Gebrek aan transparantie

Over het bovenstaande zijn we in de afgelopen periode niet transparant geweest. Dat komt grotendeels doordat het Communistisch Platform niet openlijk opereerde. Nadat de SP eerder al groepen als Internationale Socialisten en Offensief geroyeerd had was bij de oprichting van CP besloten om te werken met pseudoniemen en lidmaatschap verborgen te houden. Het belang hiervan werd onderstreept toen de SP besloot om CP in de zomer van 2020 te bestempelen als partij en een paar leden te royeren. Ook nadat deze royementen niet geaccepteerd werden binnen ROOD bleef die noodzaak gedeeltelijk bestaan: binnen de SP was het namelijk nog steeds niet toegestaan. 

Dit zorgde tegelijkertijd voor een cultuur waarbij er eigenlijk überhaupt niet gepraat werd over CP en zijn werkwijze met niet-leden, ook niet binnen ROOD waar vrijwel iedereen aan onze kant stond in de heksenjacht. Na de ledenvergadering van afgelopen juni hoorden sommige niet-CP’ers over hoe de discipline te werk ging en maakten daar bezwaar tegen, vooral ook omdat wij hier eerder niet duidelijk over waren geweest. Uiteindelijk leidde dit tot de motie van afkeuring die op de vorige ALV is aangenomen.

Reflectie

Dit leidde ook tot felle discussie binnen CP. Nu de ingeslopen gewoontes van op veel punten discipline leggen en dat vervolgens verzwijgen door niet-CP’ers aan de orde werden gesteld zagen wij ook in dat dit schadelijk was voor de democratie van ROOD en het onderlinge vertrouwen. Binnen CP hebben sommigen gepleit voor het geheel afschaffen van stemdiscipline als het gaat om ROOD (zie hier), anderen waren vooral voor meer transparantie en een verschuiving naar de hoofdlijnen (zie dit artikel van het CP-bestuur). Vanuit CP is gekozen voor het tweede, met het aannemen van de al eerder genoemde resolutie Discipline in ROOD in september. 

Als CP’ers in het ROOD-bestuur zijn we na de ALV van juni ook bij verschillende ROOD-groepen langsgeweest om het te hebben over CP en discipline. Hierbij ging het dan met name over de stemdiscipline op voorstellen op de ALV’s. Ook hebben we hier veel over gesproken binnen het ROOD-bestuur, en wilden we hier een politiek café over organiseren die we vanwege drukte rondom nieuwe royementen weer hebben verplaatst. Deze organiseren we nu op 26 februari.

We begrijpen dat de leden het gebrek aan transparantie over discipline hebben afgekeurd. Voor een goed functionerende en democratische organisatie is het van groot belang dat iedereen open is over zijn politiek en, in het verlengde daarvan, over factionele relaties. Dat is al helemaal het geval wanneer het gaat om bestuursleden en -kandidaten: ROOD-leden moeten weten waar ze op stemmen. Daarom willen we met dit stuk alsnog inzicht geven in wat er precies allemaal gebeurd is en hoe de discipline van CP werkt. Dat had natuurlijk eerder gemoeten en in het vervolg zullen wij en andere CP’ers hierover transparant zijn.

Het laten varen van discipline

De motie van afkeuring roept ons als CP’ers in het ROOD-bestuur ook op om de discipline van het Communistisch Platform te laten varen zolang we niet als CP-lid zijn verkozen. We hebben een tijdje nagedacht over wat we hier precies mee moeten, en hebben dit ook besproken op een ROOD-kaderdag en met het CP-bestuur. Het probleem bij ROOD-leden leek niet zozeer te zitten in zaken als het betalen van contributie of zelfs verslaglegging aan het CP, maar vooral het tegen de wil in moeten uitvoeren van CP-besluiten. In deze discussies is ook het eventueel aftreden en opnieuw kandideren van CP’ers in het ROOD-bestuur geopperd voor de aankomende ALV in maart maar dit leek ons uiteindelijk geen goed idee: dit kost veel tijd, doet volgens de indieners geen recht aan de motie en lost uiteindelijk ook weinig op. In plaats daarvan hebben we met het CP-bestuur afgesproken dat ze geen nieuwe besluiten nemen over onze inbreng in het ROOD-bestuur tot de ALV in juni. Wat betreft het CP-programma en de resolutie Een Revolutionaire Jongerenorganisatie staan wij daar zelf toch achter en zijn we vanuit ROOD al gebonden aan het programma van ROOD en het platform waarop we zijn gekozen, die grotendeels dezelfde punten bevatten. We hopen op deze manier recht te kunnen doen aan de motie.

Verdere discussie

Tot slot willen we benadrukken dat we het belangrijk vinden om de discussie over discipline en factierecht te blijven voeren binnen ROOD. Doordat de afgelopen periode veel achter de schermen heeft plaatsgevonden en CP’ers hier weinig over zeiden is het bij veel leden niet duidelijk waar het nou precies om gaat. Door met dit stuk eindelijk volledige openheid van zaken te geven hopen we dat dit de discussie binnen ROOD ten goede komt. Op 26 februari organiseren we een politiek café waar facties en factierecht als thema centraal staat.  Verder hebben we op 27 maart weer een ledenvergadering van ROOD op de planning staan, hier zullen we het onder andere hebben over een herziening van de statuten. Wat ons betreft moeten we factierecht blijven garanderen, en verder bouwen aan een cultuur waarbij transparantie en open politiek bedrijven centraal staat. Alleen zo komen we tot een democratische organisatie die een werktuig kan zijn in de handen van onze klasse om dichter bij het socialisme te komen.