20 februari 2021
ROOD AmsterdamIn 1969 werd in Nederland het minimumloon ingevoerd. Dat was toen een overwinning van de vakbonden en linkse activisten. Inmiddels is de waarde van het minimumloon verschraald, en is het moeilijk om rond te komen van minimumloon – al helemaal in de steden waar de huur- en huizenprijzen hoog zijn. Met de FNV loopt een campagne om het minimumloon te verhogen naar 14€ per uur, #Voor14. Zodat mensen kunnen leven in plaats van overleven. Vandaag hingen we als ROOD Amsterdam als onderdeel van de campagne een spandoek en posters op bij het hoofdkantoor van de McDonalds om de noodzaak van een hoger minimumloon aan te kaarten. En waarom juist daar? Een activist van ROOD Amsterdam werkt bij de McDonalds, en vertelt ons erover hoe het is om voor minimumloon te werken. Zo krijgen we een gevoel bij wat het betekent, en waarom de eis van Voor14 zo belangrijk is:
“Ik werk nu al 3,5 jaar bij de Mac. Ik zit nog steeds op het minimumloon – alleen mensen die trajecten doen om door te groeien binnen het bedrijf kunnen op een loonsverhoging rekenen. Ik moet al mijn kosten zelf betalen: van mijn huur tot mijn zorgverzekering. Van full-time werken bij de McDonalds kun je nog lang niet rondkomen, omdat het loon simpelweg te laag is. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik in de sociale huur zit: collega’s van mij zitten nog veel dieper in de shit dan ik.”
Maar waarom is dat minimumloon te laag? Nou, toen het minimumloon werd ingevoerd, was dat 60% van het modaal inkomen – waar de prijzen op afgestemd zijn. Inmiddels is de verhouding scheefgegroeid, en blijft het minimumloon steken op 53% van het modaal als minimumloon. Die 7% lijkt niet veel, maar dit gaat over 200€ per maand(!), in plaats van 1615€ per maand, 1825€. Daarbij komt ook nog eens dat de reële koopkracht in Nederland sinds 1977 niet gestegen is, meldde de Rabobank in 2018.[1] En dat gaat over het modaal inkomen – dus waar het besteedbaar inkomen van modaal verdienenden niet of nauwelijks gestegen is, is dat, gezien de verslechterde verhouding tussen minimumloon en modaal, voor mensen op het minimumloon zelfs gedaald. Je verdient met het huidige minimumloon dus relatief én minder dan in 1969, én hebt minder koopkracht. Dit zie je dus ook bij de mensen die minimumloon verdienen.
“Ik heb ook nog eens geluk dat ik deze baan heb op een volwassen leeftijd: de McDonalds draait feitelijk op de arbeid van jongeren, en die krijgen nog véél minder betaald. We leven echt geen rijke levens en we draaien intensieve, vervelende uren, maar aan het eind van de maand komen we standaard geld tekort. Enige steun in de rug gedurende de coronacrisis ontbreekt overigens ook, maar het probleem is veel groter dan dat. Ik heb collega’s die naar de fysiotherapeut moeten omdat ze klachten oplopen tijdens het werk, maar geld voor een echt goede zorgverzekering kan er niet vanaf. Door het lage loon moet je zo veel mogelijk werken als je wilt kunnen leven – tijd voor scholing of ontwikkeling houd je in je week niet over, en de scholing binnen het bedrijf vergt veel en het resultaat is onzeker.”
Boven op dat al te lage minimumloon, komt dus het minimumjeugdloon. Dit is lager dan het volwassenloon, en maakt de situatie voor heel veel jongeren nog moeilijker. Als 18-jarige verdien je bij een 40-urige werkweek slechts 820€ per maand – dat is maar 28%(!!!) van modaal inkomen. Hoe komt dit? Nou, het is met name in de jaren ’80 scheefgegroeid door de massale jeugdwerkeloosheid – toen is het minimumjeugdloon met zo’n 10% verlaagd om meer jongeren een baan te kunnen bieden – en dit is nooit hersteld. Hierdoor kunnen jongeren die voor minimumloon werken niet zelfstandig wonen en leven. Als je fulltime werkt als 18-jarige verdien je minder dan bijstandsniveau – bijna 20% minder. In 2018 hebben we met de FNV, FNV Jong en Young & United het minimumjeugdloon deels afgeschaft – nu verdien je vanaf 21 volwassenloon, in plaats van vanaf 23. Onderdeel van de eis van #Voor14 is de complete afschaffing van minimumjeugdloon – dus 14€ per uur, voor iedereen vanaf 18 jaar. Onze activist sluit dan ook af met “De stap naar 14 euro per uur zou voor mij en mijn collega’s gigantisch veel betekenen – al was het maar dat we niet dieper in de schulden zakten.”
Op initiatief van de SP heeft de Amsterdamse gemeenteraad in december uitgesproken vóór 14 te gaan. Amsterdams SP-raadslid David Schreuders vertelt: "Als raad hebben we in brede meerderheid aan Den Haag laten weten dat een minimumloon van 14 euro nodig is om ervoor te zorgen dat mensen kunnen leven in plaats van alleen maar bezig zijn met overleven. Ook nam de raad een motie aan om als gemeente het goede voorbeeld te geven en die 14 euro zo snel mogelijk voor de eigen gemeenteambtenaren te regelen in de volgende cao. Zonder de inzet van talloze #Voor14-activisten was dat nooit mogelijk geweest".
Een minimumloon van 14€ betekent dat onze werkende jongeren zich kunnen ontplooien en kennis kunnen opdoen, een opleiding kunnen volgen, en zelfstandig kunnen leven. Een minimumloon van 14€ betekent dat onze postbezorgers, schoonmakers en vakkenvullers fatsoenlijk kunnen rondkomen. Een minimumloon van 14€ betekent dat de uitkeringen en bijstand omhoog gaan, zodat ook mensen met een uitkering of in de bijstand een fatsoenlijk, waardig leven kunnen leven. Een minimumloon van 14€ betekent minder schulden, minder schuldenproblematiek, meer geld in de samenleving, meer koopkracht, enzovoorts. Een minimumloon van 14€ per uur zou dus betekenen dat we in Nederland kunnen leven in plaats van overleven.
Vind jij het ook tijd voor een minimumloon van 14€ per uur? Teken dan de petitie op voor14.nl, en stem op 17 maart op een partij die achter de Voor14-campagne staan. (Dat zijn de SP, GroenLinks, PvdD, PvdA en BIJ1)
[1] Martijn Badir, “Besteedbaar inkomen huishoudens staat al bijna veertig jaar stil,” RaboResearch, Februari 2018, https://economie.rabobank.com/publicaties/2018/februari/besteedbaar-inkomen-huishoudens-nederland-staat-vrijwel-stil/