De Bode Arnhem: Wie is het moderne proletariaat?

Dit artikel is gepubliceerd in de mei editie van De Bode Arnhem. Wil je meer lezen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Als je ooit in contact bent gekomen met radicaal-linkse kringen op internet, kom je al snel de termen proletariaat en bourgeoisie tegen. Het zijn termen die vaak gebruikt worden door mensen als Karl Marx en Vladimir Lenin. Maar wat betekenen deze termen en waarom worden ze nog steeds gebruikt? Om deze termen te begrijpen, moet je de tijd begrijpen waarin deze woorden werden bedacht. Tijdens de industriële revolutie, denk aan de tijd dat kinderen nog in fabrieken werkten en het leven van de gemiddelde arbeider niet supergoed was, waren er twee verschillende rollen. Je hebt de arbeidersklasse (het proletariaat) en de bezittende klasse (bourgeoisie). De bezittende klasse spreekt voor zich: deze groep bestaat uit eigenaars (bezitters) van de fabriek en gebruiken hun geld (kapitaal) om mensen loon te betalen zodat ze fabrieksarbeiders hebben. Helaas bezit de arbeidersklasse (proletariaat) geen fabriek of groot kapitaal. Deze groep moet hun arbeid (het werk dat ze doen) verkopen zodat ze inkomen hebben. Dit inkomen wordt ook wel loon genoemd.

Maar waarom worden deze fossiele termen nog gebruikt? We leven toch niet meer in de industriële revolutie? Kinderarbeid is afgeschaft, je kunt ook niet zomaar tachtig uur per week werken zonder fatsoenlijke vergoeding, en we hebben recht op weekenden. Wat hebben die begrippen nog voor zin? De reden is dat er fundamenteel niets veranderd is sinds de industriële revolutie. We gebruiken nu andere termen. CEO, ondernemer, werkgever of werknemer. Het nieuwe trendy woord is 'zzp'er', iedereen is eigenaar en ondernemer. Maar de onderliggende verhoudingen en verschillen zijn nog steeds dezelfde, zelfs nu in 2023. We hebben nog steeds een bezittende klasse. Zij werken misschien zelf als directeur, maar het grote verschil is dat het inkomen van een eigenaar niet voortkomt uit zijn arbeid, maar uit het feit dat hij eigenaar is. De arme arbeider bestaat ook nog steeds. De arbeider moet nog steeds zijn arbeid verkopen voor loon. Het beeld van een fabrieksarbeider die met een roetveeggezicht thuiskomt is ook een achterhaald beeld. De moderne proletariër (arbeider) is jouw Starbucks-barista, het zijn de vakkenvullers bij de Albert Heijn, het zijn de arbeiders die in warenhuizen werken om jouw Amazon-bestelling klaar te krijgen en de stratenmakers die jouw straat repareren. Maar een groep die je misschien niet zo snel associeert met het woord "proletariaat" zijn de kantoormedewerkers. Mensen die de hele dag in een kantoorhokje achter een computer zitten en e-mails beantwoorden. Het is misschien geen fysiek zwaar werk, maar het blijft arbeid dat gedaan moet worden. Het is ook niet zo belangrijk wat voor werk je doet, het gaat erom of je een eigenaar of een werknemer bent. Het is belangrijk dat we in onze moderne diensteneconomie als samenleving de woorden proletariaat en bourgeoisie weer in de mode brengen. Het is tijd om ons af te vragen waarom we deze twee rollen hebben. Het is ook van cruciaal belang dat we het oude beeld van een arbeider die de kolenmijn ingaat, veranderen en inzien dat het moderne proletariaat de mensen zijn die het werk in onze samenleving doen.

Wie is het moderne proletariaat? Het zijn de zichtbare en onzichtbare werkers, het zijn onze collega's, de arbeiders, het zijn mensen die moeten werken voor hun inkomen, het zijn de mensen die onze maatschappij overeind houden met het werk dat ze doen. En als je begrijpt wie het proletariaat is, is de volgende vraag: waarom hebben we die bezittende klasse nodig?