De Bode Arnhem: Burgemeester Marcouch is laf en dat vindt hij prima

Dit artikel is gepubliceerd in de januari editie van De Bode Arnhem. Wil je meer lezen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Op vrijdag 12 januari 2024 werd Arnhem opgeschrikt door een bericht van Pegida: voorman Edwin Wagensveld zou de volgende dag een Koranverbranding organiseren op het Jansplein in de Gelderse hoofdstad. Zijn protest was niet alleen een protest tegen het Arnhemse beleid om boa's toe te staan een hoofddoek te laten dragen, maar ook een directe actie tegen de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. Volgens Wagensveld is hij een "directe verspreider van de islam binnen de stad en Nederland". De Arnhemse moslimbevolking hield de adem in, want al snel werd duidelijk dat een Nederlandse burgemeester niet de bevoegdheid had om dergelijke Koranverbrandingen te verbieden.

Toch was er hoop dat Marcouch in zijn rol zou stappen en Wagensveld zou oproepen dit toch niet te doen. Het is immers niet alleen een actie tegen hem, maar ook bedoeld om de Arnhemse moslimgemeenschap in het hart te raken. Marcouch is immers zelf een uitgesproken moslim en van Marokkaanse afkomst, zou hij niet de houding hebben om dit racistische ritueel op zijn minst te veroordelen? Zijn reactie was even teleurstellend als verwerpelijk: “Demonstreren is een belangrijk democratisch recht, dat faciliteren we ruimhartig," zegt hij. " We bemoeien ons niet met de inhoud.”

De reactie werd met beide handen aangepakt door iedereen die niet accepteert dat fascisme voet aan de grond krijgt in Arnhem. Al snel werd een grote tegendemonstratie opgetuigd om te voorkomen dat Wagensveld de Koran in brand zou steken. Uiteindelijk is demonstreren een belangrijk democratisch recht, dus geldt dat ook voor een tegendemonstratie? Nou, nee. Marcouch en de politie hadden andere plannen. Een grote groep tegendemonstranten had zich verzameld op het Jansplein om te voorkomen dat Wagensveld zijn islamofobe toneelstuk zou opvoeren. De politie kwam en het werd duidelijk dat ze er alles aan deden om islamofobie in Arnhem mogelijk te maken. Als daarvoor onschuldige demonstranten moesten worden neergeslagen, dan was dat maar zo. De politie had besloten dat die Koran in de fik gestoken moest worden.

De argumenten van Marcouch dat hij niks kon doen, kennen weinig fundament. Zelfs als een burgemeester wettelijk niet in staat is om een koranverbranding te verbieden, zijn er genoeg voorbeelden dat gemeenten dat wel doen om extra escalatie te voorkomen, zoals Den Haag dat deed. Marcouch zei daarnaast dat er aan de voorkant geen signalen waren voor een tegendemonstratie, wat naast enorm naïef was om te denken dat iedereen oké zou zijn met een koranverbranding in het centrum van een middelgrote stad, ook onwaar is. Verscheidene vertegenwoordigers van Arnhemse moskeeën gaven tegen Omroep Gelderland namelijk aan dat ze wél van te voren hadden opgeroepen om in actie te komen. In andere woorden, onze burgervader jokt en wilde niet ingrijpen.

Bovendien was het mogelijk om de demonstratie eerder op de middag af te blazen. De sfeer was al grimmig toen Wagensveld voor het eerst naar buiten kwam, en het was duidelijk dat het zou escaleren als hij daadwerkelijk zou overgaan tot het verbranden van de Koran. Er werd aangekondigd dat hij terug zou komen als iedereen weg was, dus logischerwijs bleef de menigte staan. Er waren genoeg momenten om uit veiligheidsoverwegingen de Koranverbranding te verbieden en Wagensveld terug naar huis te sturen, maar dat gebeurde niet en het Jansplein leek bij vlagen op een slagveld.

Marcouch was nog nooit zo duidelijk getest door extreemrechts in zijn ambt voor Arnhem als in het afgelopen jaar. In februari 2023 mocht hij de gemeenteraad voorzitten terwijl FvD-raadslid Gino Luurssen alle ruimte kreeg om in 15 minuten complottheorieën en transfobe dog whistles te regurgiteren waarin hij sprak over "het uitroeien van gender queerness en transideologie." Toen D66, GroenLinks en Partij voor de Dieren de zaal verlieten omdat ze niet langer naar het queerhatende gewauwel van Luurssen wilden luisteren, veroordeelde Marcouch dat en zei dat in een gezonde democratie ideeën met ideeën bestreden moeten worden. In oktober 2023 stak de neonazistische NVU haar lelijke kop op om op het Jansplein te demonstreren tegen woke en migranten, saillant detail dat Pegida op het Jansplein de Koran wilde verbranden omdat de NVU daar ook legaal hun racisme mochten verspreiden, en de daaropvolgende tegendemonstratie buiten het zicht en geluid op het Willemsplein werd gehouden geheel tegen de Nederlandse wet in. Marcouch wilde de tegendemonstranten van 13 januari weer naar deze plek wegsturen. Wettelijk gezien was Marcouch niet in staat om de Koranverbranding te verbieden en zijn houding om te pleiten voor een verbod van Koranverbrandingen voelt als een pleister op een vleeswond, maar in context met zijn eerdere zwakke houding jegens het bestrijden van fascisme, zal niemand verbaasd zijn dat hij het ook had toegestaan als hij deze macht wel had.

Wagensveld kondigde aan dat hij op 23 maart zijn werk af zal maken en een nieuwe poging zal doen om de Koran te verbranden. De gemeenteraad had kunnen zeggen dat ze deze Koranverbranding niet willen in deze stad, maar bleef in het midden en er werden geen concrete beslissingen genomen om de haatzaaierij van Pegida te dwarsbomen. Er werd vaak gezegd dat Marcouch juist heeft gehandeld en dat de daad van het verbranden van de Koran verwerpelijk is, maar minstens net zo verwerpelijk als het geweld van de oh zo agressieve tegendemonstranten die politieagenten hebben verwond en Wagensveld hebben aangevallen. De positie van de gemeenteraad is duidelijk: racisme mag, geweld niet.

Marcouch zal zeker geen fascist zijn, maar als neoliberaal burgerlijk politicus is hij wel iemand die het fascisme niet zal tegenhouden en zelfs faciliteert. Waar in februari vorig jaar nog de hoop werd uitgesproken door onder andere Platform Stop Racisme, BIJ1 en dus ons (ROOD Arnhem) dat we ons naïef tot de burgemeester van Arnhem konden wenden om zich af te keren van extreemrechts en discriminatie, is in een klein jaar duidelijk geworden dat dat geen passende lijn is. De burgerlijke klasse is een vijand van de arbeidersklasse en zal fascisme toestaan onder het mom van "vrijheid van meningsuiting" omdat het geen gevaar vormt voor het kapitaal. Marcouch is geen fascist, hij is een neoliberaal en dat kan in de praktijk net zo slecht zijn.

Als de moslimgemeenschap binnen en buiten Arnhem zich inspant om een einde te maken aan het beschimpen en vernederen van hun geloof, iets wat voor hen heilig is en houvast biedt, iets wat hen geweld wordt aangedaan, dan zal de reactie zijn dat zij ook schuldig zijn. Dan zullen liberalen vasthouden aan het adagium dat geweld nooit het antwoord kan zijn en Pegida zal dit misbruiken om hun gelijk te halen dat de islam een haatdragende ideologie is. Groen Links wethouder Coenders zei: "We moeten ons niet laten provoceren, want dan heeft Pegida gewonnen." De waarheid is dat mede door de laffe houding van de sociaaldemocraten in de gemeenteraad en de liberalen in Arnhem, moslims toch de schuld krijgen en Wagensveld beschermd wordt. Door Marcouch heeft Pegida al gewonnen.