De toespraak van Olaf Kemerink op 1 mei in Nijmegen

Onze voorzitter, Olaf Kemerink, heeft namens ROOD Nijmegen gesproken op de 1 mei demonstratie in Nijmegen. Hieronder staat zijn speech.

Toen we het bij ROOD Nijmegen hadden over waar dit praatje over zou moeten gaan wist ik het al gelijk: het toeslagenschandaal. Vorige week sprak ik namelijk nog een van de gedupeerde ouders. Toen ze studeerde en net zwanger was van haar tweede kind begon het: de belastingdienst bestempelde haar als fraudeur en vorderde al haar toeslagen terug. Ze was bijna uit huis gezet. Inmiddels is dat kind 16 jaar oud en heeft dus zijn hele leven last van deze ellende. Maar stel dat het jou overkomt. Je hebt een laag inkomen en je vraagt een toeslag aan voor kinderopvang. Kinderopvang, een essentiële behoefte omdat anders één van de ouders altijd thuis moet blijven en dus niet kan werken. Dan krijg je ineens te horen dat je bent bestempeld als fraudeur, zonder te weten waarom precies. Je moet ineens alle toeslagen die je hebt ontvangen volledig terugbetalen. Dat geld heb je niet, anders had je die toeslagen natuurlijk ook niet nodig. De belastingdienst legt beslag op je loon, waardoor je je baan kwijtraakt als je geen vast contract hebt. Ze nemen je auto in beslag midden op de snelweg. Waar kan je dan heen?

Je kan als eerste natuurlijk bezwaar indienen bij de belastingdienst. Maar de belastingdienst stond vierkant achter dit beleid. Ze moesten immers hun targets halen. Bovendien lieten ze alle bezwaarschriften liggen ver na de wettelijke termijnen. Bezwaar is hopeloos.

Vervolgens kan je in beroep bij de rechter. Maar om daar ook maar een schijn van kans te maken heb je een advocaat nodig. Dat kost geld. En hoe duurder je advocaat, hoe groter de kans dat je wint. Geld daarvoor heb je niet. En dan neem je het ook nog op tegen de belastingdienst. De rechter zal hun in beginsel gelijk geven. Rechters gingen ook jarenlang mee in de veel te strenge interpretatie die de belastingdienst aan de wet gaf. Daarnaast hield de belastingdienst bewust documenten achter zodat hun beleid stand zou houden. Ook in de rechtszaal maak je geen kans.

Dan kan je nog aankloppen bij de politiek. Maar zoals we de afgelopen weken hebben gezien, het overgrote deel van de partijen zal er niks aan doen. Jarenlang is er informatie achtergehouden, zijn Kamerleden tegengewerkt en onder druk gezet, is er geprobeerd om de groep ouders die ze moesten compenseren zo klein mogelijk te houden. En zelfs nu dat allemaal bekend is, nu ook uit de notulen van de Ministerraad blijkt hoe ze allemaal achter de schermen hebben zitten konkelen, mogen ze gewoon allemaal verder. Want uiteindelijk zullen alle ‘verantwoordelijke partijen’ samen een dealtje sluiten zodat ze allemaal kunnen blijven zitten. Want, zo wordt gezegd, ‘uiteindelijk moet het land gewoon geregeerd worden’. Ook de gevestigde politiek laat je zitten.

Maar dit is natuurlijk niet het hele verhaal. Want we wéten nu wat er gebeurd is met de kinderopvangtoeslag. Er ís een begin gemaakt met een compensatieregeling, hoewel het nog lang niet voldoende is. En hoe komt dat? Niet door de belastingdienst, de rechter of de gevestigde politiek. Dat komt omdat de gedupeerde ouders zijn opgestaan en zichzelf hebben verenigd. Zij hebben de traumatische ervaringen die ze hebben meegemaakt gedeeld met ons, en de politiek móest er wel wat mee. Door samen op te komen voor hun rechten zijn ze verder gekomen dan met welk individueel bezwaar of beroep dan ook had gekund.

De werkende klasse verenigen en zichzelf laten emanciperen, dat is de taak van links. Dat is wat je ook zag bij de reactie van de SP op het toeslagenschandaal. Het was door een meldpunt van de SP dat op een gegeven moment duidelijk werd dat het probleem een stuk groter was dan eerst gedacht. De SP pakte dit probleem op en streed samen met de ouders voor erkenning en compensatie. Juist door je als politieke partij te verbinden aan die ouders en ze te ondersteunen in hun strijd voor zelfemancipatie bereik je het meest. Die geloofwaardigheid raak je vervolgens ook weer kwijt als je jezelf opstelt als betrouwbare partner van de gevestigde politiek. Zij hebben die mensen namelijk keer op keer laten zitten, en hoezo zou dat nu anders zijn?

Deze problemen spelen natuurlijk niet alleen bij de kinderopvangtoeslag. Je ziet het ook in de huursector, waar de huur al jaren stijgt maar het huis vol zit met schimmel. Waar er ook allerlei beschermende regels zijn waar verhuurders collectief schijt aan hebben. Je ziet het op de werkvloer, waar er altijd een groot verschil is tussen ergens recht op hebben op basis van arbeidswetgeving of de CAO, en daadwerkelijk je recht krijgen. Op al deze plekken moeten mensen zich verenigen en samen opstaan om te krijgen waar ze recht op hebben.

Dat is natuurlijk niet zomaar. In het systeem van het kapitalisme staat het behalen van zo hoog mogelijke winsten centraal. Alles moet wijken voor die extra dividenduitkering aan de aandeelhouders. En het is immers een stuk goedkoper om al die wetgeving en CAO’s gewoon te negeren, dus waarom zou je je er ook aan houden?

Ook bij de overheid zie je dit. Ze moeten het bestaande systeem in stand houden. Ze staan niet aan onze kant. Je zou eens moeten vergelijken hoe de belastingdienst omgaat met multinationals die in Nederland belasting willen ontwijken, en hoe ze nog steeds heel terughoudend zijn met het compenseren van gedupeerde ouders omdat ze bang zijn dat iemand misschien te veel zou krijgen.

Daarom is het van belang dat we nog steeds de straat opgaan. Dat we nog steeds mensen bij elkaar brengen die opkomen voor hun rechten. Zodat we samen met hen, zij aan zij kunnen strijden voor een systeem dat wél voor ons allemaal werkt. Waarin niet degenen met het meeste geld de meeste macht hebben. Waar je niet meer de straat op hoeft om je meest basale rechten te claimen. Daarbij moeten we niet de beweging in de steek laten voor een plek aan de overlegtafel. We moeten zorgen dat mensen zélf de macht pakken, strijden voor zélfemancipatie van de werkende klasse, en daarmee de emancipatie van de mensheid als geheel.