Black History Month: Marielle Franco

Op 14 maart 2018 werd Marielle Franco doodgeschoten op straat in Rio de Janeiro. Ze had net een speech gegeven en zat met vrienden in de auto. Twee onbekende personen schoten vanuit een andere auto op haar. Zij en de chauffeur van de auto zouden het niet overleven. Ze was een erg populaire politica. Dat blijkt ook uit het feit dat tienduizenden Brazilianen om haar dood rouwden, en massaal de straat op gingen toen Franco vermoordt werd. In dit stuk zullen wij kort stilstaan bij het veelbewogen leven van deze activiste.

Begin van haar leven

Marielle Franco werd geboren in de wijk Maré, een sloppenwijk in Rio de Janeiro. Ze groeide op in armoede en begon met werken toen ze elf was om zo bij te dragen aan het inkomen van haar familie. Op 19-jarige leeftijd krijgt ze een dochter en die voedde ze in haar eentje op. 2 jaar na de geboorte van haar dochter, volgt ze een pre-university opleiding. Ze volgt dan de opleiding sociale wetenschappen op een universiteit van Rio de Janeiro en haalde daarna haar master Bestuurskunde in Fluminense. Tegelijkertijd werkte ze als docent en verdiende ze minimumloon. In dezelfde periode sterft een vriend van haar door een verdwaalde kogel. Deze gebeurtenis vormt het begin van haar activisme en haar politieke carrière.

Activisme

Al vroeg zette Marielle Franco zich in voor de problemen in de favela's van Rio de Janeiro. Ze kwam op voor de rechten van de armen en met name die van zwarte vrouwen en LHBT+ mensen in de racistische, seksistische en sociaal conservatieve politieke wereld van Brazilië. In het bijzonder richtte haar activisme zich op verzet tegen de gemilitariseerde politie die het leven in de favela’s een stuk moeilijker maakt voor de inwoners, dit vanwege hun corruptie en gewelddadig optreden onder het mom van het bestrijden van criminele bendes. Agenten schuwden niet weg om geweld of verkrachtingen te gebruiken.

Franco was zowel betrokken in de parlementaire politiek als in organisaties die behoren tot de zogenaamde ‘civil society’, burgerorganisaties die buiten de overheid en de markt vallen en daardoor vaak een unieke positite innemen. In 2016, twee jaar voor haar dood, werd ze verkozen tot de gemeenteraad van Rio de Janeiro als enige zwarte vrouw namens de socialistische Partido Socialismo e Liberdade.

Vermoord door de politie

De jonge, zwarte, biseksuele vrouw Marielle Franco is een opvallende verschijning in het domein van de overwegend oude, witte, sociaal conservatieve mannen. Het feit dat zij zich inzet voor de belangen van de inwoners van de favela’s, voor LHBT+ mensen en voor slachtoffers van politiegeweld vergroot het contrast nog meer, aangezien het grootste deel van de politiek (zoals overal) zich vooral inzet voor de belangen van de elite. Niet iedereen neemt haar dit in dank af.

Wanneer ze vermoordt wordt, laten haar moordenaars weinig over aan het toeval. Beveiligingscamera’s op de plek waar ze wordt doodgeschoten, zijn een dag eerder al uitgeschakeld. De schutters weten precies waar ze zit in de auto, wat erop wijst dat ze haar geobserveerd hebben die avond. Al snel is vrijwel iedereen het erover eens dat Marielle Franco vermoordt is. De kogels zijn afkomstig uit een voorraad van de Federale Politie. 

In reactie op haar dood gaan tienduizenden mensen de straat op uit protest en uit rouw. De dood van Marielle Franco, een icoon voor de armen van Rio de Janeiro, lokt een uitbarsting uit van alle frustraties van het volk dat de corruptie en het politiegeweld beu is.

De autoriteiten lijken aanvankelijk niet geïnteresseerd in het onderzoeken van de moord, maar grote druk van het publiek zorgt ervoor dat dit later toch gebeurt. In juni 2020 wordt Maxwell Simões Corrêa gearresteerd omdat hij mogelijk de wapen zou hebben verborgen die gebruik werdt om Franco en haar chauffeur te vermoorden. En zou hij in contact zijn geweest met Ronnie Lessie, de agent die de kogels schoot.  

Ondanks deze arrestaties is er nog weinig vooruitgang in het onderzoek naar de dood van Marielle Franco. De politie lijkt weinig zin te hebben om de moordenaars uit hun eigen rangen te veroordelen voor deze politieke aanslag. Marielle Franco is vroegtijdig gestorven, maar haar idealen en haar strijd voor mensenrechten en tegen politiegeweld duren voort!