Alarm! Hou de sektecultuur van CP buiten het Socialisten-bestuur!

De kandidaten voor het Socialisten-bestuur vanuit het Communistisch Platform (CP) zijn bekend. Het gaat om vijf kandidaten, waaronder een kandidaat-voorzitter. Hoewel het belangrijk is om een sterk en radicaal bestuur te hebben voor De Socialisten, denk ik dat een CP-bestuur de genadeslag voor het project zou betekenen.

Ik wil ten eerste duidelijk maken dat ik geen problemen heb met de politieke lijn die CP heeft. Ik ben in het verleden CP-lid geweest en ben ideologisch sinds mijn vertrek weinig veranderd. Het zijn niet dingen als het standpunt over de oorlog in Oekraïne die me zorgen baren, al gaat CP vaak onvoorzichtig met dergelijke discussies om. Ik ben zelf vertrokken vanwege de cultuur die er heerste binnen de organisatie, zowel formeel als informeel. Op dit moment heeft de organisatie een beter bestuur dan toen ik lid was, maar in mijn ogen is de cultuur sindsdien onvoldoende veranderd om CP te vertrouwen met een mandaat over De Socialisten, vooral omdat de kandidaten ook in vorige CP-besturen hoge functies hadden. Dit maakt ze in het beste geval medeplichtig en in het ergste geval verantwoordelijk voor deze cultuur.

Het is niet zo dat ik een probleem heb met ieder individueel lid van CP. Er zijn ook CP’ers die ik als vrienden beschouw. Maar ik vind dat CP als organisatie onvoldoende hun fouten uit het verleden hebben hersteld. In maart van dit jaar heeft CP nog een oud-lid aangevallen in een artikel dat sterk doet denken aan andere linkse sektes.¹ De specifieke cultuurproblemen die ik bij CP heb ervaren zijn kliekjesvorming en een gebrek aan besef van de eigen rol.

Kliekjesvorming en een giftige cultuur

In mijn tijd bij CP heb ik zelf ervaren dat mensen die vrienden waren met het bestuur met meer wegkwamen (taken niet afmaken en andere onhandigheden) dan anderen of mensen die als ‘moeilijk’ werden gezien, omdat ze een andere mening hadden over dingen als stem- en kaderdiscipline en standpunten over sociale thema's die botsten met de - soms dogmatische - materialistische insteek van CP.

Ik ben weggegaan nadat de afdeling een stemming had verloren bij een lokale SP-ALV en een lid mij dit persoonlijk verweet, omdat ik was thuisgebleven vanwege ziekte, iets wat van andere leden wel geaccepteerd werd. Dit lid heeft later persoonlijk zijn excuses aangeboden en ik neem het diegene niet meer kwalijk. Maar vanuit het bestuur was beloofd dat er met mij over gesproken zou worden. In afwachting van dit gesprek heb ik mijn lidmaatschap gepauzeerd, waarna ik niet meer ben terugkomen - want dit gesprek heeft nooit plaatsgevonden. Op een bepaald moment heb ik mijn contributie stopgezet en werd me gevraagd of ik me wilde uitschrijven.

Dit specifieke incident geeft aan wat voor cultuur er destijds binnen CP bestond, een cultuur die gepaard ging met een gebrek aan oog voor persoonlijke grenzen en waarin persoonlijke voorkeuren voor leden ook een rol speelden. Die werkcultuur hebben ze sinds de split met de SP naar mijn weten losgelaten. Er was immers een stuk minder te doen. Gebrek aan respect voor persoonlijke grenzen en het verschillend behandelen van leden bleven echter voortbestaan. Ik heb ook tirades mogen lezen van iemand die buiten CP stond, waarin mij onder andere verwijten werden gemaakt over mijn houding en inzet toen ik lid was. Hieruit bleek dat er na mijn vertrek over mij werd geroddeld door hooggeplaatste CP-leden met hun vrienden, waaronder een niet-CP-lid. In mijn tijd werd er ook over andere oud-leden en niet-leden geroddeld, over hun functioneren en hun inhoudelijke standpunten als ze daar in dwarslagen. Het is dan ook niet gek dat er in de periode rond de split onder sympathisanten met de linkerzijde veel ongemak bestond over de werkwijze van CP.

Ik herinner me zelf nog een situatie waarbij de CP-cel - zoals zij hun lokale groepen noemen - stilzwijgend ontevreden was over de contactpersoon van de ROOD-groep waar ik actief was (die geen CP-lid was) en daar met hen over in gesprek zou gaan. Als ik het me juist herinner, had deze ontevredenheid vooral te maken met het te kortdag opstellen van agenda's en groepsverslagen en dergelijke. De aard van deze interventie werd echter niet goed duidelijk gemaakt door de verantwoordelijke. Evenmin is dit door de rest van de groep gecontroleerd, waarop CP voor die positie een eigen kandidaat naar voren schoof. In dit specifieke geval kwamen er geen problemen van, maar deze gang van zaken gaf toch blijk van weinig respect. Ook heb ik het idee gehad dat, wanneer CP dit soort fratsen uithaalde, de mensen die ze zelf naar voren schoven niet per se beter of gedisciplineerder waren dan mensen van buiten CP.

Ik denk dat ik niet de enige ben die door dit soort dynamieken zich bezwaard heeft gevoeld om betrokken te blijven bij ROOD en De Socialisten, nog los van het feit dat ik sommige mensen gewoon liever niet tegenkom op activiteiten. Ik vertrouw CP-leden niet met de opbouw van een gezonde organisatie. Daarnaast vind ik het moeilijk om de mensen te vertrouwen die zich in het gezelschap hebben opgehouden van de mensen die zich achter mijn rug om zo vijandig over mij hebben uitgelaten. Het gaat er dan niet over dat ik beledigd ben over wat er precies is gezegd: het maakte voor mij duidelijk dat ik al langere tijd niet gerespecteerd werd zoals andere leden, waar zoals eerder beschreven ook al een patroon van bestond. Ik zie het zelf gedeeltelijk ook als voortvloeiing van een minachting voor mijn positie op bepaalde onderwerpen die persoonlijk erg belangrijk voor me waren. Als iemand die tot gemarginaliseerde groepen behoort, voelde het vaak alsof ik werd gerespecteerd zolang ik in de pas liep, niet te veel dwars ging liggen, en de punchline van hun grappen kon zijn. Toen ik een grens trok, werd geschoffeerd gereageerd. Ik heb geen aanwijzingen gezien dat er, bij individuen of bij de organisatie als geheel, met deze problemen iets is gedaan. Gezien het eerdergenoemde artikel van afgelopen maart en omdat er verder ook geen officiële uiting vanuit de organisatie is geweest waar een koerswisseling uit blijkt, zie ik ook geen reden om mijn gevoel bij te stellen.

Een specifiek incident dat ik nog wil noemen, niet alleen om een beeld te geven, maar ook omdat ik mijn eigen verhaal graag kwijt wil, vond plaats op een ROOD-evenement waarop degene die die de bovengenoemde tirade over mij had geschreven het woord zou voeren. Ik was kort van tevoren gevraagd om in te komen vallen voor een ander lid en kwam er daarom ter plekke pas achter. Ik voelde mij er niet prettig bij. Liever was ik op dat moment vertrokken. Het ROOD-bestuur heeft het in mijn ogen wel netjes afgehandeld door dat specifieke praatje niet te laten doorgaan. Ik kreeg toen berichten van CP-leden over waarom ik niet gewoon in een andere ruimte kon blijven tijdens het praatje, anderen die hadden toegezegd te helpen die niet meer kwamen opdagen omdat ze er ‘geen zin meer in hadden’ en leden die aangaven dat ze het er niet mee eens waren. Over het algemeen hing er een sfeer van dat het ‘cancel-cultuur’ zou zijn.

Ik denk dat dit incident tekenend is voor hoe er uit de hoek van CP vaak destructief en giftig wordt gehandeld. Het geldt niet voor alle CPers, maar het komt bij hen vaker dan gemiddeld voor. CP is de enige echt georganiseerde groep binnen ROOD. Dat maakt de problematiek die voortvloeit uit hun groepscultuur beter herleidbaar, maar het bestaan van een formele, enigszins exclusieve groep verergert ook juist kliekjesvorming en pestcultuur.

Er zijn ook CP’ers die zich naar aanleiding van deze gebeurtenissen wel normaal hebben opgesteld. Echter is er door deze leden (te) weinig initiatief geweest om structureel iets te veranderen, waardoor de organisatie problematisch blijft. Ik ben zelf overigens ook niet het perfecte slachtoffer. Ik heb me op momenten ook onbeschoft en onkameraadschappelijk gedragen. Er bestaat echter een verschil: ik heb dit nooit vanuit een machtspositie gedaan.

Besef van de eigen rol

Dat brengt me bij het probleem van het gebrek aan besef van de eigen rol in de organisaties waarin CP actief is. ‘Het blanco-incident’, toen in 2020 tijdens een ROOD-ALV geen voorzitter werd verkozen, is de eerste keer dat CP in zekere zin de overhand kreeg en (wat daar logischerwijze mee hand in hand ging) de eerste keer dat hun gebrek aan besef van hun eigen rol zo duidelijk aan het licht kwam.² CP heeft toen een zekere reputatie opgebouwd met oude leden die zich niet meer zo veel bezighielden met ROOD, maar zich wel het felst (en vaak enigszins denigrerend) uitspraken op ALV's, tot het ongenoegen van velen. Ook de actuele motie om de voorzittersverkiezingen uit te stellen, die in een achterkamertje was voorbereid, geheim gehouden voor zelfs sympathisanten, werd niet met open armen ontvangen door de rest van de kritische leden van die tijd. Hoewel CP na de split in ieder geval is opgehouden met al hun leden van ROOD-leeftijd te verplichten om met een lijstje naar ALV's te gaan, is er over het algemeen nog een gebrek aan besef van hoe hun manier van spreken en werken op anderen overkomt. Het lijkt gewoon niet echt begrepen te worden dat de uitspraken van bestuursleden of de handelingen van een politiek blok veel gewicht hebben. Vanuit CP is vaak als reactie op kritiek gezegd dat men dan zelf maar een factie moest beginnen. Maar er is binnen De Socialisten nog steeds geen factie naast CP opgezet (behalve een paar trotskistische clubjes binnen De Socialisten die al lang voor de split bestonden). Het probleem is dan ook dat het moeilijk is om een factie op te zetten waar je ideologisch weinig van afwijkt. Zoals ik zei, ben ik het niet per se politiek oneens met het programma van CP. Ik heb echter wel bezwaren tegen de cultuur die binnen hun organisatie bestaat en de manier waarop ze met sympathisanten, leden, en oud-leden om zijn gegaan.

Ik weet niet in hoeverre dit nog geldt, maar CP heeft zich in het verleden vaak erg negatief opgesteld ten opzichte van ledeninitiatieven, omdat ze zelf andere prioriteiten zagen of de strekking niet radicaal genoeg vonden. Persoonlijk denk ik dat dat niet een mindset is waar een organisatie op gebouwd kan worden, omdat leden actief blijven als ze dingen kunnen doen waar ze energie uit kunnen halen. Ook op dit vlak heeft bij CP vaak aan rolbesef ontbroken. Het is hierom, samen met alle andere manieren waarop hun handelen ten koste gaat van de energie van kameraden, dat ik denk dat een bestuur voor De Socialisten, geleid door CP, de organisatie zou doemen tot het bestaan als een kleinlinks clubje zoals er al zoveel zijn.

Als we willen dat De Socialisten een massaorganisatie wordt, is het daarom van belang dat er een bestuur wordt gevormd dat niet alleen een goede politieke lijn heeft, maar ook goed met kameraden om kan gaan en ook alle factieloze leden kan vertegenwoordigen. Ik wil daarom een oproep doen aan alle ROOD-leden om op zoek te gaan naar geschikte bestuurskandidaten voor het Socialisten-bestuur binnen onze organisatie. Aanmelden kan nog tot 29 december. Het is, hoewel ik dat in dit stuk eigenlijk niet heb besproken, voor de toekomst van De Socialisten van groot belang dat het nieuwe bestuur ook een goede politieke lijn heeft. Stel je dus ook vooral kandidaat op een politiek platform.

Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het wordt tijd dat we onze organisatie toevertrouwen aan mensen die dat vertrouwen nog niet hebben verspeeld.

Footnotes

1. CP-bestuur, ‘Verklaring uitschrijving Ties van den Bogaard met reactie bestuur’ (6 maart 2023), https://communisme.nu/artikelen/2023/03/06/verklaring-uitschrijving-ties-van-den-bogaard-met-reactie-bestuur/ (28 december 2023). ↩

2. Redactie (website Communistisch Plotform), ‘En nu doorpakken! Beschouwingen over de ROOD ALV’ (2 juli 2020), https://communisme.nu/van-het-platform/2020/07/02/2490/ (28 december 2023). ↩