de bode mei 2022: Wachtlijst drie jaar te lang, tijd voor Trans Zorg (N)U!

Afgelopen jaar was er een reeks demonstraties in Amsterdam, Zwolle, Eindhoven, Nijmegen en Den Haag voor betere transgenderzorg. Op 22 mei is ook Utrecht aan de beurt, want de nood is hoog en er gebeurt te weinig.

De landelijke situatie van de transgenderzorg is schrikbarend. De wachtlijsten, die al lang waren, worden almaar langer. Bij de genderpoli in Amsterdam wacht je minstens 128 weken voor je eerste intake en in Nijmegen is dat 150 weken. Gezien de wachttijden flink oplopen (in Nijmegen was het in september vorig jaar (nog) 120 weken), is het niet gek om te denken dat als jij je vandaag aanmeldt, je pas over 3 jaar je eerste gesprek kan hebben. En let op: dit gaat alleen om een intake. Voordat je überhaupt in een traject komt duurt het vaak nog maanden. 

De lange wachttijden zijn niet het enige probleem met de Nederlandse transgenderzorg. Als jij als trans persoon jaren hebt gewacht mag je de diagnosefase in. In deze fase wordt door psychologen onderzocht wat trans mensen al van zichzelf weten: of je wel daadwerkelijk trans bent. Dit traject is voor veel mensen moeizaam, maar voor mensen die afwijken van de norm is het vaak nog zwaarder. Non-binaire mensen en de ‘niet-hetero’s’ worden gemeten aan een archaïsche maatstaf van gender en seksualiteit. Het traject wordt bij mensen met mentale gezondheidsproblemen uitgesteld, omdat ze ‘mentaal eerst beter moeten worden’, alsof leven met genderdysforie je mentale gezondheid niet naar de tering werkt. De problemen zijn groot en ontelbaar. 

Dit is dus hoe de huidige transgenderzorg er uit ziet. Maar kan het ook beter? Ja dat kan! Door transgender mensen meer zelfbeschikking te geven kan je al veel problemen oplossen. Trans mensen weten vaak zelf wat ze willen en nodig hebben en ze merken dat ze voor zichzelf niet zoveel halen uit het diagnosetraject. Schaf het dus gewoon af. Laat trans mensen kiezen voor hun eigen leven en toekomst en hoe zij hun transitie voor zich zien. Het diagnosetraject duurt lang, is duur, maakt de wachttijden langer en is bovenal mensonterend. 

Het afschaffen van de diagnose klinkt voor veel cisgender mensen misschien een beetje raar of extreem, maar dat is het niet. Net als cis mensen zijn trans mensen prima in staat om keuzes voor zichzelf te maken. Als wij weten dat wij hormonen willen, dan weten we dat en kunnen we zelf die keuze maken nadat wij goed geïnformeerd zijn over de effecten en risico’s. Ditto voor operaties. De schrijver van dit artikel is via een andere weg begonnen aan hormonen. De kliniek waar ik nu zit werkt via het informed consent-model; ik werd geïnformeerd en zij schrijven mij hormonen voor. Ik hoefde niks te bewijzen, ik werd geaccepteerd en geholpen. Dit is niet een ervaring die ik kan verwachten bij de standaard klinieken. Hoewel het erg duur is, ervaar ik dit process als prettig en ik ben enorm blij met mijn keuze. En het is duidelijk: zo kan het ook (maar dan liever gratis).  

Er is dus een andere manier, het kan. Een informed consent-systeem zou in Nederland moeten kunnen, maar de Amsterdam genderpoli wil de macht over de transzorg bij zich houden. Dat doen ze bijvoorbeeld door de standaarden te zetten voor andere genderpoli’s en door geen advies te geven over hormonen aan huisartsen. Het is dus aan ons, om ons te verzetten tegen de paternalistische houding van de genderpoli’s. Wij zijn zelf de baas over ons eigen lichaam! Spreek je uit voor een beter systeem. Kom op zondag 22 mei om 13:00 naar de demonstratie op het Domplein! Want wat willen wij? Trans Zorg (N)U!