6 februari 2021
ROOD Zwolle“Politieke vrijheid heeft de mensen niet gered van sociaal onrecht.”~ Rosa Luxemburg
Rosa Luxemburg werd op 5 maart 1871 geboren in Zamość, Polen als Rozalia Luksenburg. In 1889 vluchtte ze naar Zwitserland, omdat ze wellicht gearresteerd zou worden. Later, in 1897, verhuisde ze naar Berlijn. Om dit mogelijk te maken, moest ze echter eerst een schijnhuwelijk sluiten met de zoon van een Duitse vriendin. Hier kreeg Luxemburg op 28-jarige leeftijd de Duitse nationaliteit. Eind 1905 vertrok Rosa Luxemburg op illegale wijze naar Warschau, daar werd ze een tijdje later gearresteerd. In de zomer van 1906 ging ze weer terug naar Berlijn.
Rosa Luxemburg was van jongs af aan al erg geïnteresseerd in de politiek en ze was ook erg open over haar opvattingen. De eerste partij waar ze zich bij aansloot, was de Sociaaldemocratische Partij van het Koninkrijk Polen en Litouwen (SDKPiL). Verder is Luxemburg lid geweest van de Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD) waar ze Karl Liebknecht heeft leren kennen. Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht hebben in 1915 de Spartakusbond opgericht.
De Spartacusbond was een radicaal-linkse organisatie, gericht naar het communisme. De naam van de organisatie was een referentie naar de slaaf Spartacus die van 73 tot 71 v. Chr. een grote slavenopstand tegen de Romeinen leidde. De Spartacusbond probeerde onder andere de Duitse oorlogsdeelname tegen te gaan. Toen de bolsjewieken in 1917 aan de macht kwamen na de Russische Oktoberrevolutie, werd de Spartacusbond nog radicaler dan ze al waren. Rond de jaarwisseling van 1918 naar 1919 werd de naam van de Spartacusbond veranderd in de Communistische Partij van Duitsland (KPD). In januari 1919 probeerde de KPD tevergeefs samen met de linkse leden van de Onafhankelijke Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (USPD) de macht te grijpen in Berlijn. De rechtse leden van de USPD steunden de regering tijdens deze opstand, omdat de USPD daar deel van uitmaakte. Deze opstand wordt ook wel de Spartacusopstand genoemd.
Op 15 januari heeft Rosa Luxemburg haar laatste woorden geschreven in een artikel voor hun blad Die Rote Fahne (De Rode Vlag). De kop hiervan luidde ‘Er heerst orde in Berlijn’, maar het artikel eindigde met de woorden ‘Gij afgestompte beulsknechten! Uw “orde” berust op drijfzand! Rammelend met haar ketenen zal morgen reeds de revolutie zich weer oprichten en tot ontsteltenis met bazuingeschal verkondigen: ik was, ik ben, ik zal zijn!’
Waarschuwing: geweld.
Nog diezelfde avond werden Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht door militairen gearresteerd. Ze werden naar het Eden Hotel gebracht waar ze mishandeld en verhoord werden. Ze werden, apart van elkaar, via een zijingang van het hotel naar buiten geleid en met de kolf van een geweer neergeslagen. Karl Liebknecht werd halfdood in een auto gegooid en bij Tiergarten neergeschoten. In het rapport werd geschreven dat hij op de vlucht zou zijn geslagen. Rosa Luxemburg werd in de auto vermoord. Er werden gewichten aan haar polsen en enkels gehangen, waarna haar lichaam in het Landwehrkanaal werd gegooid. Over haar meldden de militairen dat ze door een woedende menigte zou zijn gedood. Eind mei werd haar lichaam pas gevonden in een sluis van het kanaal.
Tot op de dag van vandaag is er echter veel twijfel of het gevonden lichaam wel daadwerkelijk het lichaam van Rosa Luxemburg was. Deze twijfel is ontstaan doordat forensisch patholoog Michael Tsokos in 2007 een bewaard lichaam ontdekte in de kelder van het museum voor medische geschiedenis van Charité. Het lichaam had geen hoofd, voeten of handen. Tsokos besloot een CT-scan uit te voeren, waarna bleek dat het lichaam ooit drassig was geweest. Ook bleek uit de scans dat het lichaam van een vrouw tussen de 40 en 50 jaar oud was en die benen van verschillende lengtes had. Het lichaam werd ook getest door een laboratorium in Kiel die bevestigde dat het lichaam dateerde uit dezelfde periode als de moord van Rosa Luxemburg.
Rosa Luxemburg was 47 jaar oud op het moment dat ze werd vermoord. Ze leed aan een heupdislocatie waardoor haar benen niet even lang waren. De autopsie die is uitgevoerd op het lichaam dat in 1919 werd gevonden, zag er bepaald anders uit dan de autopsie op dit ‘nieuwe’ gevonden lichaam. Volgens de oorspronkelijke autopsie zou er geen heupbeschadiging zijn en er was geen bewijs dat de benen verschillende lengtes hadden. Ook vermeldde de oorspronkelijke autopsie niets over sporen op de schedel van de klappen die Luxemburg heeft gekregen van de geweerkolf. De gewichten die aan de polsen en enkels van Luxemburg werden gehangen voordat ze in het water werd gegooid, zouden kunnen verklaren waarom de handen en voeten van het tweede lichaam ontbreken. In de maanden dat het lichaam in het water heeft gelegen, zouden de gewichten de ledematen langzaam hebben kunnen doorsnijden. Het kon helaas niet worden bewezen welk lichaam nou daadwerkelijk het lichaam van Luxemburg was, ook niet door DNA testen.Na de moorden op Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht werden nog vele andere leden van de KPD door militairen vermoord en in het Landwehrkanaal gegooid. Het lichaam dat in 1919 is gevonden, zou dus ook makkelijk het lichaam van een andere radicale vrouw kunnen zijn geweest.