Naar de inhoud
Banner

Laat Vaush spreken!

Inzending5 oktober 2021

Tijs Hardam

Dit artikel is een ingezonden opiniestuk. De opvattingen zijn daarmee geen officiële standpunten van ROOD en sluiten niet noodzakelijkerwijs aan op de meningen van al onze leden. Leden kunnen opiniestukken indienen door een conceptversie te sturen naar de redactie via redactie@roodjongeren.nl.

In dit ingezonden stuk zet ROOD-lid Tijs Hardam uiteen waarom de aangekondigde livestream met streamer Vaush door moet gaan. ROOD-leden kunnen hun stukken insturen naar info@roodjongeren.nl.

Het is 1 oktober en het twitteraccount van ROOD plaatst een tweet over een opkomende sessie met een “internetbekendheid”. Ondanks de poging de onthulling nog geheim te houden is het voor menig twitteraar al snel duidelijk: ROOD gaat een sessie organiseren met de bekende linkse Youtuber “Vaush”. 

Binnen korte tijd ontstaat er een flinke twitterstorm. Veel linkse twitteraars zijn boos dat ROOD zich met een dergelijk figuur associeert. Alhoewel ROOD wel vaker het object is van controverse is het verschil in dit geval dat er ook veel ROOD-leden zich tegen de komst van Vaush uitspreken. 

In dit artikel wil ik ingaan op deze controverse en het gebruiken om een punt te maken over de ideeën die er leven achter de ophef. Hierin wil ik vooral proberen een dialoog te openen met andere ROOD-leden die wel van mening zijn dat we Vaush moeten weigeren. 

Wie is Vaush?

Vaush, ook wel Ian Kochinski genoemd, is een Amerikaanse youtuber met op dit moment zo’n kleine 400.000 abonnees. Politiek gezien identificeert Vaush zich als een libertair-socialist; iemand met weinig geloof in de staat maar wel een verdediger van socialistische uitgangspunten. Als internetfenomeen is Vaush bekend geworden door zijn “debatebro” stijl. Hij debatteert vaak met extreemrechtse figuren of andere linkse mensen en probeert hierbij op een provocerende wijze zijn punt te maken. 

Om een voorbeeld te geven kunnen we kijken naar de introvideo op zijn kanaal. Binnen enkele minuten heeft Vaush al bepleit dat alle anti-woke mensen naar de maan moeten worden geschoten en benut hij zijn huiskat om steunbetuigingen voor Patreon binnen te halen. Vaush is een showman, iemand die snel praten en provocaties gebruikt om kijkers binnen te halen en zijn kijk op de wereld te delen. 

Politiek gezien is Vaush, zoals eerder benoemd, onderdeel van de socialistische beweging. Hij is niet verbonden aan een specifieke politieke organisatie maar ziet zichzelf wel als uitgesproken socialist. Zo verdedigt hij wapenbezit, werknemerscontrole en de rechten van Palestijnen. 

Persoonlijk vind ik Vaush’ politiek vrij dubieus. Zo steunde hij een stem op Biden in de presidentsverkiezingen vanuit het oogpunt van “lesser-evilism” en is hij geen serieuze tegenstander van NAVO-interventies. ROOD is als organisatie een stuk beter ideologisch ontwikkeld dan Vaush, mede doordat we gezamenlijk nadenken over theorie in plaats van als ongebonden youtubers op te treden. 

Transfoob?

De kern van de twitterophef ging echter niet over Vaush’ steun aan NAVO-interventies of Biden, maar zijn uitspraken over trans mensen. 

Voordat ik concreet deze uitspraken uiteenzet zou ik de context willen benadrukken waarin Vaush opereert. Hij is een publieke streamer met duizenden kijkers die ook honderden uren aan content heeft gemaakt. In deze context is het niet vreemd dat hij, zeker met zijn provocerende stijl, om de zoveel tijd iets enorm doms zegt. 

Tegelijkertijd is het in het huidige digitale tijdperk erg makkelijk om minuscule details van iemand zijn politiek te knippen en plakken en deze met een breed publiek te delen. Er ontstaat zo al snel een dynamiek waarin mensen een oordeel over iemand vellen op basis van een klein gedeelte van iemands politieke persoonlijkheid, zonder de achterliggende persoon te kennen. 

Wat betreft Vaush kunnen we drie problematische uitspraken benoemen: 

  • Een Discordpost waarin Vaush, in reactie op twitteraars die hem doodsbedreigingen sturen en transfoob noemen, wenst dat trans mensen liever niet zouden bestaan. (Dit fragment kon ik niet terugvinden maar zag ik wel terugkomen in twitterdiscussies, dus voeg ik wel toe om te voorkomen dat men de indruk krijgt dat ik dingen weglaat.)
  • Een tweet uit 2019 waarin Vaush grappend “Fuck Trans People” zegt, omdat hij door autocorrect constant mensen per ongeluk misgendert.
  • Een fragment waarin hij onderdelen van de LHBT-gemeenschap toxic en “subhuman” noemt. Dit is een respons op het cancellen van trans streamer Contrapoints, die na een foute opmerking over non-binairen een storm van twitterhaat over zich heen krijgt vanuit de LHBT-gemeenschap. Het is ook een reactie op zijn eigen ervaringen met cancelculture.

Ondanks dat er bij alle drie de uitspraken wel verzachtende omstandigheden zijn te noemen kunnen we het er denk ik wel over eens zijn dat dit onacceptabele opmerkingen zijn. Het is nooit goed terug te vallen in woorden als “subhuman” wanneer het gaat om een gemarginaliseerde groep. Ik snap dus ook zeker de ophef rondom deze opmerkingen en begrijp dat men, ondanks Vaush’ excuses voor deze punten, er terecht boos over is. 

De vraag die ik echter wil stellen is in hoeverre dit Vaush een transfoob maakt. Voor mij is een transfoob iemand die tegen transrechten is. Het is iemand die vindt dat trans vrouwen geen vrouwen zijn, dat deze groep geen rechten verdient of gevaarlijk is voor de maatschappij en dat we ons hier politiek tegen uit moeten spreken. 

In het geval van Vaush kunnen we denk ik met zekerheid zeggen dat hij een sterk voorstander en voorvechter is van transrechten. Vaush heeft bewezen uren op uren aan content gemaakt over transrechten, heeft anti-transactivisten met enorme felheid terecht gewezen en nodigt regulier trans mensen uit op zijn youtubekanaal. Iedereen die Vaush als youtuber volgt weet dat dit meer is dan enkel windowdressing om goed over te komen. Hij was ook één van de weinige linkse youtubers die al zo vroeg begon met aandacht besteden aan transrechten. Deze masterpost met alle content die Vaush over transrechten heeft gemaakt is hierin nuttig om na te kijken. 

We kunnen denk ik concluderen dat: 

  • Vaush een provocerende youtuber is die graag in sterke taal politieke tegenstanders aanvalt. Tegelijkertijd heeft hij een groot publiek profiel wat hem meer blootstelt aan kritiek.
  • Hij als publiek figuur in meerdere gevallen foute opmerkingen heeft gemaakt over trans mensen of onderdelen van de trans gemeenschap.
  • Deze opmerkingen, gezien de context, zeker niet ten doel hadden om transrechten te ondergraven.
  • Vaush niet een transfoob is en consistent voor transrechten en -emancipatie heeft gepleit, maar dat dit niet betekend dat iemand geen opmerkingen kan maken die deze zaak schaden.

Het nut van Vaush uitnodigen

Nu er hopelijk enige duidelijkheid is over wie Vaush is en waar de controverse zich grotendeels op concentreert wil ik ingaan op waarom ik denk dat het wel nuttig is Vaush uit te nodigen. Hierbij zou ik willen verdedigen dat het uitnodigen van Vaush denk ik ook terecht zou zijn als hij wel degelijk een transfoob was, zoals bijvoorbeeld de door feministische theorie geïnspireerde Trans Exclusionary Radical Feminists. Met die aanname wil ik dan ook verder werken in mijn stuk. 

Om te beginnen moeten lezingen of discussies die we organiseren concreet bijdragen aan het ideologisch of organisatorisch versterken van ROOD. Het betrekken van Vaush voldoet hier denk ik volop aan. Als youtuber spreekt hij een groot Engelstalig, maar ook Nederlands, publiek aan die nu nog weinig bekend zijn met ROOD. Door met hem in een dialoog te gaan kunnen we mensen bekender maken met onze politiek en wellicht ook Vaush een duwtje in de goede richting geven. Primair lijkt mij echter het eerste punt; we kunnen door Vaush te betrekken ons bereik vergroten en nieuwe mensen laten zien dat ROOD bestaat. 

Tegelijkertijd zijn er ook veel voordelen aan het uitnodigen van een spreker die politiek gezien niet met ons op één lijn staat. Als iemand die veel leesgroepen en scholingsweken heeft meegemaakt kan ik zeggen dat de meest interessante en prikkelende sessies vaak juist gingen over onderwerpen of sprekers buiten onze ideologische bubbel. 

Juist door de dialoog aan te gaan met Vaush, die voortkomt uit een andere politieke traditie en context, kunnen we tot nieuwe inzichten komen en onze bestaande politiek bijscherpen. Cruciaal hierbij is wel dat de spreker van buitenaf een gedeelde politieke basis heeft. We moeten als het ware wel dezelfde politieke taal spreken. Wanneer een spreker wel of niet binnen dat kader valt is moeilijk te zeggen, maar het lijkt me logisch dat iemand als Thierry Baudet uitnodigen voor ons weinig zin heeft. Bij Vaush daarentegen spreken we over iemand die wel degelijk onderdeel is van de socialistische beweging en hier ook kennis over heeft. 

Hierin moeten we denk ik ons ook niet al te veel aantrekken wat mensen buiten ROOD van het uitnodigen van Vaush vinden. We moeten als ROOD-leden zelf een afweging maken op basis van onze eigen principes, in plaats van achter de buitenwereld aan te lopen. Politiek is geen marketing.

Zeker op Twitter is er ook sprake van een linkse bubbel die erg neigt naar cancel culture en identiteitspolitiek, waardoor het al snel lijkt alsof de hele wereld zijn komst als een ramp ziet. Een peiling op Reddit van leden van de Poldersocialisme subreddit liet al weer een hele andere verhouding zien. We moeten dus niet bang zijn dat het uitnodigen van deze spreker zorgt voor een universele veroordeling van ROOD.

Waarom geen Vaush als spreker?

Naast de praktische voordelen van Vaush uitnodigen wil ik ook ingaan op de argumenten die pleiten voor het staken van het event. Op basis van Twitter en Whatsappberichten die ik langs heb zien komen zou ik ze als volgt formuleren: 

  • Vaush heeft een erg “bro-culture” toon van debatteren, waarin hij in het verleden vaak genoeg foute opmerkingen heeft gemaakt over trans mensen of andere politieke zaken. Dit betekent dat Vaush uitnodigen een onveilig gevoel kan creëren bij LHBT-leden in ROOD.
  • Vaush staat politiek te ver van ons af om uit te nodigen, dus we kunnen beter voor een andere spreker kiezen.
  • Andere linkse mensen vinden Vaush te controversieel, dus we moeten hem niet uitnodigen.

Op de laatste twee argumenten heb ik denk ik goed genoeg gereageerd, maar het eerste punt verdient een uitgebreidere weerlegging. 

Afzondering of emancipatie

Om te begrijpen waar het eerste argument de fout ingaat moeten we ons denk ik een aantal dingen realiseren. 

Allereerst is het zo dat de overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking, of zelfs politiek links, denkbeelden erop nahoudt die in strijd zijn met de emancipatie van onze klasse. Er leeft in ons land een breedgedragen idee dat kapitalisme, racisme, seksisme of andere systemen van onderdrukking gerechtvaardigd en terecht zijn. De voorbeelden hiervan zijn eindeloos te noemen, of het nou gaat om het gemiddelde Groenlinkslid wat de uitbuiting van arbeiders verdedigt of de witte boomer in een achterstandswijk die migranten niet ziet zitten. 

Ik versimpel hier de zaken wat om een punt te maken, maar er zijn denk ik twee manieren om met deze situatie om te gaan. De eerste aanpak is de weg van afzondering. Hierbij lossen we het probleem van een onrechtvaardige en foute maatschappij op door ons als organisatie volledig af te snijden van verkeerde invloeden. In de extreme variant betekent dit wat socialisten al vaak genoeg hebben gedaan; het vormen van communes waarin we onze eigen politieke bubbel creëren. Op die manier streven we naar de maximale veiligheid van onze leden en voorkomen we dat de ideeën van de buitenwereld die onderdrukking rechtvaardigen bij ons intrede doen. 

ROOD-leden die Vaush willen weren bepleiten uiteraard niet het vormen van communes, maar wel een minder extreme variant hiervan. Als spreker heeft Vaush foute ideeën geuit en kwetsende opmerkingen gemaakt die bijdragen aan onderdrukking, waarvoor we hem zouden moeten weren uit onze bubbel. 

Dergelijke strategieën zijn niet onbegrijpelijk. Als we immers kijken naar trans mensen in Nederland, de groep waar het bij Vaush zijn controverse vooral om draaide, zien we dat zij praktisch driedubbel onderdrukt worden. In de eerste plaats door het kapitalisme, in de tweede plaats door discriminatie en uitsluiting van trans mensen en (in de meeste gevallen) ook door de patriarchie. De trans gemeenschap is van alle onderdelen van de arbeidersklasse misschien dus wel het meest kwetsbare.

Ondanks de begrijpelijke aantrekkingskracht van deze strategie zou ik een andere bepleiten. Eentje die de focus legt op (zelf-)emancipatie in plaats van afzondering. Uiteindelijk is het onze taak de overgrote meerderheid van de wereldbevolking, die er op dit moment zeer foute ideeën op nahoudt, te organiseren voor revolutie. Dat gaat erg moeilijk werken als we ernaar streven onze leden te beschermen van de buitenwereld. Juist de meest onderdrukte groepen die onderdeel zijn van ROOD moeten opgeleid worden tot leiders van onze klasse, die niet bang zijn in aanraking te komen met transfobie, homofobie of pro-kapitalistische uitgangspunten. Emancipatie is niet het ROOD bestuur oproepen LHBT’ers te beschermen, maar LHBT’ers in onze organisatie leren om te gaan met het bestaan van deze ideeën, ook wanneer zij zich bevinden in de socialistische beweging. 

De oplossing zit hem daarin niet bij afzondering maar in een compromisloze, principiële strijd tegen deze ideeën. ROOD leden zijn voor mij geen slachtoffers die bescherming nodig hebben, maar de leiders van de toekomst. 

Om hier concreet een voorbeeld bij te geven zou ik graag verwijzen naar een lokale buurtactie die ik organiseerde in mijn wijk Hoogvliet. Hierbij waren er bij het werk langs de deuren vaak genoeg witte buurtbewoners die racistische vooroordelen uitten op veel ergere wijze dan Vaush ooit zal hebben gedaan. In mijn positie als kartrekker had ik dan ervoor kunnen kiezen ROOD/SP-leden met een migratie-achtergrond thuis te laten om ze in bescherming te nemen. 

Juist door óók leden met een migratie-achtergrond mee te nemen leerden deze leden om te gaan met racistische buurtbewoners en dergelijke ideeën te bestrijden. Ook zorgde het in de praktijk voor een matiging van de racistische ideeën aan de kant van de buurtbewoners, gezien zij zagen dat iemand met een andere huidskleur ook voor hun belangen opkwam. 

Het uitnodigen van een spreker als Vaush hoeft dus helemaal niet afgezegd te worden en kan volledig samengaan met onze strijd voor het socialisme. Juist onze leden in aanraking brengen met pijnlijke of verkeerde ideeën kan verhelderend zijn, zonder dat we daarmee Vaush’ politiek steunen. Immers is het uitnodigen van een spreker niet gelijk aan zijn of haar politiek goedkeuren of overnemen.

Dit wordt ook gereflecteerd in het staande beleid op links rondom sprekers. Als we kijken naar de geschiedenis moeten we constateren dat ROOD en buitenparlementair links al jarenlang sprekers uitnodigt die foute ideeën hebben over de maatschappij. Twee zomerscholen terug nodigden we bijvoorbeeld Ruud Kuin uit, een vakbondsman, die in zijn dagelijks leven lobbyt voor de bewapening van boa’s. Hang Youth, een favoriete band van veel ROOD-leden, associeerde zichzelf laatst met Slavoj Zizek, een filosoof die veel controversiëlere dingen over trans mensen en migranten heeft gezegd dan Vaush.

Kortom, het niet uitnodigen van Vaush zou niet alleen een breuk zijn met wat we altijd hebben gedaan (en wat prima werkt!), maar ook contraproductief zijn voor onze socialistische strijd. 

Deze kwestie en onze eigen organisatie

Nu ik ingegaan ben op de argumenten wil ik kort nog twee punten maken over waar ik in de discussie gevaren zie ontstaan voor ROOD als organisatie. 

Allereerst doel ik daarmee op het framen van dit vraagstuk in termen van “veiligheid”. Er wordt gedaan alsof de foute opmerkingen van Vaush (die niet representatief zijn voor zijn dagelijkse uitingen) een directe bedreiging vormen voor LHBT-leden in ROOD. Hiermee wordt de definitie van bedreiging of veiligheid dermate opgeschoven dat ik problemen zie voor de discussiecultuur in ROOD. 

Natuurlijk moeten we als organisatie bepaalde restricties op vrijheid hanteren. Wanneer leden bijvoorbeeld structureel andere leden zouden misgenderen (zeker vanuit een kwade intentie) moeten ze daarop aangesproken worden. Ook moeten we nul tolerantie hebben voor seksueel grensoverschrijdend gedrag of fysieke bedreigingen aan trans mensen in onze organisatie. 

Wanneer echter de definitie van een bedreiging voor leden zo erg opgerekt wordt dreigen we mogelijke discussies in onze organisatie te verstikken. Ik heb zelf vaak genoeg met (nieuwe) leden discussies gehad over kwesties die gemarginaliseerde groepen aangingen. Denk bijvoorbeeld aan of trans mensen volledige medische zelfbeschikking moeten hebben zonder enige toestemming van artsen, of er restricties moeten zijn op migratiestromen of dat Palestijnen een recht op terugkeer hebben naar hun thuisland. 

Dergelijke vraagstukken als die over migratie en transrechten zijn wereldwijd in de socialistische beweging een bron van discussie en kunnen we denk ik enkel oplossen met discussie. Het gevaar van de definitie van een bedreiging voor gemarginaliseerde groepen zo oprekken is dat in de praktijk van alles een bedreiging kan vormen. Net alsof het ROOD-bestuur door Vaush uit te nodigen een net zo concrete bedreiging vormt als daadwerkelijke transfoben in het kabinet die de uitbreiding van transrechten blokkeren. Dergelijke frames maken de discussie nodeloos giftig en zetten het ROOD-bestuur onterecht in de hoek van de vijand.

Voor het succes van onze organisatie kunnen we best soms scherp zijn in onze punten maar uiteindelijk moet de gelijkwaardige uitwisseling van argumenten centraal staan. Oók leden of socialisten die anders tegen de emancipatie van gemarginaliseerde groepen aankijken of hier zelfs sceptisch tegenover staan moeten we de dialoog mee aan kunnen gaan, zonder dat men in termen van bedreiging hoeft te spreken. Zeker op het gebied van transrechten zie ik daarin in mijn eigen ROOD-bubbel al een hele sterke vooruitgang, bijvoorbeeld in het feit dat het hernieuwde voorstelprogramma van Communistisch Platform (waar veel ROOD leden aan hebben meegeschreven) binnenkort de volledige zelfbeschikking van trans mensen zal toevoegen. Dat is niet ontstaan door meningen als bedreiging te zien, maar vooral door intense discussie en debat. 

Tot slot zou ik ook nog iets willen zeggen over de democratische verantwoording in ROOD. Sommige leden benadrukten aan de hand van deze controverse dat het uitnodigen van Vaush vantevoren voorgelegd had moeten worden aan “de leden” of de contactpersonen. Zelf ben ik hier juist erg op tegen. 

Democratie in een organisatie heeft juist baat bij duidelijke structuren, waarbij men weet waar besluiten worden gemaakt en hoe men die kan aanvechten. Als het ROOD-bestuur bij elk controversieel vraagstuk een groepje leden of de kaderdagen (beiden geen organen met macht tot besluitvorming) gaat raadplegen creëren we enkel meer vage structuren in ROOD. Het is goed dat het ROOD-bestuur de meningen van leden meeweegt in hun besluitvorming, maar ik wil als lid ook niet het idee krijgen dat hard schreeuwen op Twitter beloond wordt met koerswijzigingen. De statuten voorzien in mijn ogen al genoeg wegen om de organisatie van mening te doen veranderen, mede door onze strijd voor democratie in ROOD, laten we die dan ook benutten.

Ik hoop dan ook dat het ROOD-bestuur hun besluit durft te verdedigen en kennis neemt van het feit dat niet alle ROOD-leden op Twitter zitten. Ook hoop ik dat ik meer ROOD-leden zich tot de website richten en een reactie insturen op mijn stuk. Laten we deze controverse aangrijpen om onze organisatie en onszelf ideologisch te versterken. Als lid ben ik ook voor reacties per telefoon beschikbaar (0615491856) en per mail (tijs.hardam@gmail.com).